Projectmanager
Een projectmanager heeft de leiding over een project en houdt zich van begin tot einde bezig met de realisatie ervan. Een open deur zou je zeggen, maar er komt een hoop meer bij kijken dan je misschien denkt. Over wat voor projecten hebben we het eigenlijk? Aan wie geeft hij of zij leiding? En hoe word je projectmanager?
Projectmanager, projectleider of projectcoördinator?
Projectmanagers, projectleiders, projectcoördinatoren; best verwarrend, al die termen. De meest gangbare term voor deze functie is ‘projectmanager’, maar bij sommige bedrijven wordt de functie ‘projectleider’ of ‘projectcoördinator’ genoemd. Er zijn ook bedrijven waarbij er onderscheid wordt gemaakt tussen een projectmanager, voor grotere projecten, en een projectleider, voor kleinere projecten. Bij enorme projecten kan een projectmanager dan ondersteund worden door een projectleider. De term projectcoördinator wordt weinig gebruikt, maar gaat – als er al onderscheid wordt gemaakt – eerder om een functie die vergelijkbaar is met die van projectleider. Meer over de kleine verschillen in de invulling van deze drie rollen vind je ook op de projectleider-pagina en de projectcoördinator-pagina.
Taken projectmanager
Projectmanagers zijn van begin tot eind betrokken bij een project. Of het nu gaat om het bouwen van een snelweg, het invoeren van een nieuw computerprogramma of het ontwerpen van een overheidscampagne, er is een aantal fases die altijd worden doorlopen. Omdat elk project anders is, is er wat variatie mogelijk.
- In de eerste fase is het belangrijk om de doelstelling vast te leggen: welk project moet jij realiseren en waarom? Dit doe je in overleg met de opdrachtgever: een directeur, een directie, een project portfoliomanager, een projectdirecteur of programmamanager en eventueel stakeholders. Ook leg je met hen de randvoorwaarden vast: wanneer moet het project af zijn, hoeveel budget is er beschikbaar, etc.
- Als dat is vastgelegd, ga je aan de slag. Je maakt een ontwerp, een planning, je zorgt ervoor dat je de juiste mensen hebt voor de uitvoering. Vervolgens zorg je er tijdens de uitvoering natuurlijk voor dat alles goed verloopt. Wordt het werk goed uitgevoerd, worden er niet teveel kosten gemaakt, worden tussentijdse deadlines gehaald? Heel belangrijk is het om het overzicht te bewaren en je team gemotiveerd en scherp te houden (lees verderop meer over de vaardigheden van een projectmanager). Je geeft – vaak of sporadisch, afhankelijk van hun wensen – updates aan de opdrachtgevers over de voortgang van het project.
- Jij bent de eindverantwoordelijke voor het project en je bent dus pas klaar als echt alles af is. Pas als de laatste details afgewerkt zijn, de laatste rekeningen zijn betaald en pas als de opdrachtgever echt tevreden is, zit jouw werk erop.
Competenties projectmanager
Als projectmanager ben jij de spil van het project: jij houdt het overzicht, stuurt mensen aan en zorgt dat alles volgens planning en budget verloopt. Dat vraagt om een combinatie van leiderschap, sociale intelligentie en organisatorisch talent. Hieronder lees je welke competenties essentieel zijn om deze rol succesvol te vervulle
- Je moet goed leiding kunnen geven. Jouw kerntaak is tenslotte leiding hebben over een project.
- Je hebt sterke sociale vaardigheden. Je moet samenwerken met allerlei soorten mensen, van ‘grote bazen’ tot bouwvakkers, en dat vereist verschillende manieren van communiceren.
- Je moet een people manager zijn. De mensen die je aanstuurt, moet je kunnen motiveren om goed hun best te doen. Je moet ervoor zorgen dat iedereen ook onderling goed met elkaar samenwerkt. Het creëren van een sterk teamgevoel is daarbij erg belangrijk.
- Je hebt doorzettingsvermogen. Als het project uit dreigt te lopen of er doen zich problemen voor, is het belangrijk dat jij als projectmanager niet bij de pakken neer gaat zitten, maar je schouders eronder zet en door blijft gaan. Zo motiveer je ook weer je team.
- Je kunt goed improviseren. Elk project is anders en je kunt dus niet terugvallen op routine. Onverwachte situaties kunnen zich overal voordoen en improvisatietalent is zeer handig.
- Je bent pro-actief. Je wacht niet totdat een project misloopt of totdat je het budget ruimschoots hebt overschreden om actie te ondernemen.
- Je hebt een sterk analytisch vermogen. De verschillende onderdelen en fases waaruit een project bestaat, moet je goed kunnen overzien en van elkaar onderscheiden, zodat elk onderdeel de aanpak krijgt die het nodig heeft.
Opleiding projectmanagement
Projectmanager word je niet zomaar. Kennis van bepaalde methodes en strategieën voor het realiseren van een project is echt een vereiste. Toch bestaan er in Nederland geen volwaardige fulltime hbo of universitaire opleidingen projectmanagement. Hoe kom je er dan wel?
Er zijn vier wegen te onderscheiden die het vaakst voorkomen:
- Je volgt een bredere opleiding op hbo- of wo-niveau, zoals Bouwkunde, Civiele Techniek of ICT. Binnen deze opleidingen kun je vakken/minoren volgen die wel specifiek gaan over projectmanagement en zo kun je je specialiseren.
- Je wordt projectassistent bij een project, doet zo steeds meer ervaring op en kunt je ‘opwerken’ tot projectmanager. Er zijn veel projectrollen boven en onder projectmanager en dus verschillende manieren hoe je jezelf kunt ‘opwerken’.
- Je werkt als specialist op een bepaald gebied en volgt (project)managementcursussen. Zo kun je binnen jouw kennisgebied projectmanager worden. Benieuwd in welke sectoren de meeste projectprofessionals werken? De meest voorkomende sectoren zijn (civiele) techniek, bouw of ICT.
- Je volgt cursussen en kortere opleidingen waardoor je de belangrijkste vaardigheden van een projectmanager leert.
Binnen het kennisveld van projectmanagement is er een aantal methodes volgens welke er meestal gewerkt wordt. De meest voorkomende methodes zijn Prince2, PMI, Scrum, Agile en Lean, maar er zijn er nog meer. De specialisaties binnen de bredere opleidingen en de cursussen die je kunt volgen, zijn vrijwel altijd opgezet volgens een van deze methodes. Voor sommige projecten wordt geëist dat je volgens een bepaalde methode werkt.
Nieuwsgierig naar alle vacatures voor de functie van projectmanager?
Vast of tijdelijk werk?
Een van de belangrijkste kenmerken van het werk van een projectmanager is dat hij of zij altijd werkt aan een project dat een concreet einde heeft: als het project gerealiseerd is, is de opdracht af.
Maak je geen zorgen: dat betekent niet direct dat je als projectmanager dus een soort freelancer bent en dat je inkomen afhankelijk is van het wel of niet vinden van nieuwe projecten. Veel bedrijven hebben vaste projectmanagers in dienst, die bijvoorbeeld elk kwartaal een nieuw (ingewikkeld) product afleveren of project realiseren. Daarnaast kun je als projectmanager in vaste dienst zijn bij een bedrijf dat jou uitzendt om in tijdelijk teamverband te gaan werken voor een ander bedrijf. Mocht je wel als freelancer aan de slag willen, dan kan dat. Benieuwd hoeveel een projectmanager verdient? Lees hier wat het gemiddelde salaris van een projectmanager is.